Sterylizator parowy vs. plazmowy - jaki wybrać?

Wybór odpowiedniego sterylizatora to nie lada wyzwanie. Na rynku dostępne są zarówno sterylizatory parowe, jak i plazmowe, każdy z własnymi zaletami i wadami. Metod sterylizacji narzędzi chirurgicznych w placówkach medycznych jest dużo. Którą wybrać? To zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj instrumentów, które chcesz sterylizować, jak często to robisz i ile pieniędzy możesz na to przeznaczyć. Każda placówka medyczna ma inne potrzeby, dlatego warto dokładnie przeanalizować swoje wymagania przed zakupem oraz różnice między autoklawem a sterylizatorem plazmowym.

Autoklaw a sterylizator plazmowy - najważniejsze różnice

Wybór odpowiedniego sterylizatora (np. plazmowego, parowego) zależy od kilku kluczowych czynników, takich jak typ narzędzi, które mają być sterylizowane, środowisko pracy (np. szpital, laboratorium), a także wymagania dotyczące czasu i budżetu. Oto najważniejsze aspekty, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze sterylizatora:

Zasada działania sterylizatora

• Autoklaw jak działa?

Autoklaw działa na zasadzie wykorzystania wysokiej temperatury pary wodnej pod ciśnieniem. Woda, która jest w sterylizatorze parowym, jest podgrzewana do bardzo wysokiej temperatury, a następnie pod ogromnym ciśnieniem przenika w głąb materiałów, denaturując białka mikroorganizmów i powodując ich śmierć. To trochę jak gotowanie potraw pod przykryciem – para wodna dociera do wszystkich zakamarków, niszcząc wszelkie formy życia.

Szczegółowo opisaliśmy pracę autoklawu parowego w tym artykule - Sterylizacja w autoklawie krok po kroku.

• Sterylizator plazmowy jak działa?

Sterylizator plazmowy natomiast wykorzystuje energię plazmy niskotemperaturowej. Plazma to stan skupienia materii, w którym cząsteczki są zjonizowane. Wyobraź sobie błyskawicę – to właśnie plazma. Energia plazmy uszkadza kwasy nukleinowe i białka mikroorganizmów, prowadząc do ich unieszkodliwienia. Ważne jest to, że do sterylizatora plazmowego używany jest nadtlenek wodoru, który jest silnym środkiem dezynfekującym, który właśnie poprzez utlenianie zabija mikroorganizmy. Plazma dodatkowo wspomaga ten proces, zapewniając jeszcze skuteczniejszą sterylizację. Ponad to sterylizacja plazmowa jest bezpieczna, pozostawia minimalne ilości pozostałości chemicznych (woda i tlen), co sprawia, że jest bezpieczny dla środowiska i personelu. Wiele osób ze środowiska medycznego uważa, że stylizacja plazmowa jest najlepsza. Dlaczego? Wyjaśniamy to w naszym artykule - Dlaczego sterylizatory plazmowe do sterylizacji niskotemperaturowej są najlepsze?

Temperatura i czas sterylizacji

• Autoklaw: Wymaga wysokich temperatur (około 121°C lub 134°C) i stosunkowo długiego czasu sterylizacji (od kilkunastu do kilkudziesięciu minut).
• Sterylizator plazmowy: Pracuje w znacznie niższej temperaturze (około 40-50°C) i charakteryzuje się krótszym czasem cyklu sterylizacji (zwykle około 30-60 minut).

Zastosowanie

Autoklawy to uniwersalne urządzenia, świetnie sprawdzające się w sterylizacji zarówno metalowych narzędzi chirurgicznych, jak i tekstyliów. Znajdziesz je zarówno w małych gabinetach stomatologicznych, jak i dużych szpitalach.

Z kolei sterylizatory plazmowe są specjalistami w dziedzinie instrumentów delikatnych, takich jak:

• endoskopy,
• narzędzia chirurgicznych z powłokami,
• instrumenty z tworzyw sztucznych,
• implanty.

Dzięki niskiej temperaturze pracy, są idealne do sterylizacji urządzeń, które nie mogą być poddane działaniu wysokiej temperatury, np. elementów robotów chirurgicznych, jak Da Vinci.

Wpływ na materiały

• Autoklaw: Wysoka temperatura i wilgotność mogą powodować korozję instrumentów metalowych oraz uszkodzenie niektórych tworzyw sztucznych.
• Sterylizator plazmowy: Dzięki niskiej temperaturze jest znacznie delikatniejszy dla materiałów, nie powoduje korozji ani nie uszkadza tworzyw sztucznych.

Efekt końcowy

• Autoklaw: Zapewnia wysoką skuteczność sterylizacji, ale może prowadzić do uszkodzenia niektórych instrumentów.
• Sterylizator plazmowy: Gwarantuje delikatną i skuteczną sterylizację, szczególnie dla instrumentów wrażliwych na wysoką temperaturę.

Koszty

• Autoklaw: Zazwyczaj są tańsze w zakupie i eksploatacji.
• Sterylizator plazmowy: Charakteryzują się wyższymi kosztami zakupu i eksploatacji ze względu na bardziej zaawansowaną technologię. 

Sprawdź, na co zwrócić uwagę przy zakupie sterylizatora plazmowego.

Decyzja zależy więc od rodzaju sprzętu, jaki planujesz sterylizować, oraz budżetu na zakup i eksploatację urządzenia. W niektórych przypadkach placówki mogą posiadać oba typy sterylizatorów, aby dostosować metodę do specyficznych potrzeb.